Aldığımız kayıtlar bazen altyapıyla birlikte dinlendiğinde sönük kalabiliyor. Bunu fark edince çeşitli efektler ekleyerek vokali canlandırmaya çalışan arkadaşlarımız oluyor. Ancak bu efektler vokal temizlenip altyapıda gerekli frekans aralığı bırakılmadığında sesi gövdeye yerleştirmek yerine daha çok boğuyor.
Bu gibi durumlarla karşı karşıya kalmamanız adına sizlere 5 adet basit ipucu vereceğim. Buradaki maddeler tek bir kanal üzerinde art arda uygulanması için değildir. Gerektiği zaman kullanmanız içindir.
1- Altyapınıza LOW CUT Uygulayın
Vokalinizin bass frekansları ile çarpışmaması adına altyapınızdaki bassların yoğunluğu ve duyumunuza göre altyapınızın bass frekanslarını ortalama 20 ila 50 hz arasında cutlayın. Bu işlem sayesinde vokalinizde bulunan bass frekanslar için yer açmış olacaksınız. Ancak bunu dikkatli bir şekilde yapmalısınız. Aksi takdirde 808 ve kick'inizin gövdesine yüksek oranda hasar verirsiniz.
2- Vokalinizin Midlerini Ön Plana Çıkartıp, LOW CUT Uygulayın
Her ne kadar altyapınızda vokalinizin bass frekansları için yer açmış olsanız da vokalinizde bulunan gereksiz bass frekanslar mixin ilerleyişinde sizi rahatsız edecektir. Bunun için duyumunuza göre 10 ila 100 hz arasında bir low cut yapmak size kolaylık sağlayıp vokali bir nebze de olsa parlatacaktır.
Hemen ardından 1000 hz ve 2000 hz bandında bulunan mid ve high midlerinizi küçük dokunuşlarla ön plana çıkartmak vokalinizin tatlı ve berrak bir duyum elde etmesini sağlayacaktır.
3- Vokali Altyapınızın Mid Frekanslarına Sidechainleyin
Kimi ses mühendisi adayı, bu işlemi yapmak yerine altyapının midlerini belirli oranda düşürmeyi tercih eder. Ancak bu frekansları tamamen kısmak dinamik bir kayıp için davetiye hazırlayabilir. Şahsi olarak tercih ettiğim mid sidechain tekniği vokali ön plana çıkartırken altyapının mid frekanslarını tamamen öldürmeden kusursuza yakın bir duyum sağlıyor.
Ancak bu tekniği uygularken vokalinizdeki sessiz harflerin patlamadığından emin olmak adına vokalinizin bulunduğu kanalda DS uygulayabilirsiniz.
Bu sayede hem sesteki patlamaları engeller, hem de sidechainin gereğinden fazla müdahale etmesini önlemiş olursunuz.
4- Reverb Kullanımı
Neredeyse her mix'in vazgeçilmezi olan reverb'ü doğru şekilde kullanmanız mixiniz için son derece önemlidir. Reverb, vokalinizin atmosferini oluşturmanız açısından faydalı ve bir o kadar gerekli bir öğedir.
Ancak vokal mixinde reverb kullanırken dikkat etmeniz gereken belli başlı noktalar vardır.
Bunlardan birincisi ambiyans seçimi. FL Studio'nun Fruity Reverb 2 adlı plugininden yola çıkacak olursak presetlerine bir göz atalım ;
A- Cathedral
Cathedral reverb'ü kısaca tanımlamak gerekirse oda genişliği yüksek uzun kuyruklu bir reverb eklentisidir. Uzun kuyruklu reverbler bar sonlarında otomasyon yapılarak kullanıldığı takdirde duyumunuza tatlılık katacaktır.
''Peki başka hangi alanlarda kullanabilirim?'' dediğinizi duyar gibiyim.
Mixinizde stereo'dan mono'ya doğru daralan bir ambiyans yaratmak için kullanabilirsiniz. Eklediğiniz ilk reverb kanalında stereo bir reverb kullanıp, ikinci reverb kanalında mono bir reverb kullanırsanız tok ve doymuş bir duyum elde edersiniz.
B- Drum Room
İsminden de anlayacağınız üzere davul elementlerinizde kullanabileceğiniz bir reverb eklentisidir. Decay süresi kısa, snare, hi hat ve perküsyon gibi öğelerinizde yer yer altyapınıza iniş çıkışlar eklemek ve davullarınızdaki kuru duyumu rahatlatmak açısından kullanabilirsiniz.
KÜÇÜK BİR TÜYO : 808'lerinizin slidelarına FL Studio'nun stok plugini olan patcher içerisinde Maximus adlı plugini kullanarak, 808'in tizlerine dinamiğini bozmayacak oranda duyumunuza göre reverb verirseniz aranjenize daha hype bir vibe eklemiş olursunuz.
(UNUTMAYIN, BU SADECE BİR TÜYO. HER MIX ÜZERİNDE KULLANMANIZ ŞART DEĞİLDİR)
C- Large Hall
Bu eklenti cathedral ile benzerlik taşısa da daha geniş açılı ve dar bir kuyruk yapısına sahiptir. Vokal mix esnasında duyuma göre düzenleme yaparak rahatlıkla kullanılabilecek bir eklentidir.
Reverb'ünüzün kuyruğunu biraz daha uzun tutup bu eklenti üzerinden otomasyon yardımı ile back ve adlib vokallerinize renk katabilirsiniz.
D- Small Studio
Small studio oldukça dar bir oda yapısına sahip kuyruksuz denilebilecek bir reverb eklentisidir.
Adlib vokallerinizin ana vokale karışmadan rahat bir duyumda olup kuru kalmaması adına bu eklenti yardımı ile tatlandırabilirsiniz.
E- The Venue
6. ve son eklentimiz olan The Venue, geniş bir oda yapısına sahip, delay süresi en uzun olan reverb eklentisidir. Şahsen vokallerde pek tercih ettiğim bir eklenti değildir. Daha çok piyano ve keman gibi enstrümanların mixinde kullanırım.
Uzun delay süresi ile birlikte kuyruğunu da biraz daha duyumuma göre uzatarak bar sonlarında efektif bir hissiyat bırakırım. Mixlerinizde deneyebilirsiniz...
→ Gelelim reverb'ü vokallerimizde nasıl kullanacağımıza
Mix'ten mix'e değişkenlik gösterse de reverb için en azından ana vokallerimde ayrıca bir kanal açarım. Compressor'ün ağırlığını reverb üzerine bindirmeden kullanmanın en basit ve kullanışlı yolu olduğunu düşünüyorum.
Ana vokal üzerinde reverb uygularken tek reverb kullanacaksam DRY yani saf sesi kapatıp, WET yani direktmen efekti dinlerim. Böylelikle altyapı ile reverb'ümün uyumunu daha iyi kavrayıp Decay Time'ını, oda genişliğini, High ve Bass frekansların yoğunluğunu kuşkusuz bir şekilde biçimlendirebilirim.
Bir de vokal üzerinde tokluk yaratmak adına stereo'dan monoya doğru daralan bir uygulama vardır. Bu işlem çift reverb ile gerçekleşir. İlk reverb kanalınızda Decay time'ı kısa tutup reverb'ünüzü stereo'ya çevirin. Ardından EQ yardımı ile bass ve tiz frekansları temizleyin.
Vokalinizi ikinci bir kanala bağlayın ve bir reverb daha açın. Bu sefer Decay Time'ı uzun tutup, reverb'ünüzü mono yapın. Vokalinize göre düzenlemelerinizi yaptıktan ve duyumunuza göre reverb düzeyini ayarladıktan sonra tokluğu fark ediceksiniz. Vokalinizin beat ile adeta birbirini tamamladığını bu sayede göreceksiniz.
5- Reverb Kanalında Saturasyon Kullanın
Saturasyonu yer yer back vokallerinizde agresif bir hava katmak için kullanmanızın yanı sıra ana vokalinizin reverb kanalında mid frekanslar üzerinde doğru oranda kullandığınız takdirde vokalinizin atmosferine dolgun bir hava katacaktır. Bu efekti doğrudan ana vokalinizde de gerektiği zaman kullanabilirsiniz.
Ancak reverb kanalında kullanımı, reverb'ün seçilen frekanslarını öne çıkartıp reverb'ü doymuş bir hale getirecektir.
Verdiğim ipuçları sayesinde vokallerinizi daha canlı hale getirebilirsiniz. Bu işlemler mixiniz üzerinde size büyük avantaj sağlamakla beraber fikirlerden yola çıkarak kendi tekniklerinizi geliştirmenize yardımcı olacaktır. Önümüzdeki haftalarda yayınlayacağım yazılarımla birlikte gelişiminize elimden geldiğince katkıda bulunacağım.
Darky
mix yapımında ipuçları, vokal mix için ipuçları, vokal mix yapımında reverb kullanımı, mono-stereo reverb kullanımı, vokal mix yapımında saturasyon, reverb ile birlikte saturasyon kullanılır mı, vokal mix yapımında EQ işlemleri, mix aşamasında low cut nasıl yapılır, vokal mixinde high cut nasıl yapılır, mix aşamasında frekans aralığı nedir, vokaller için sidechain kullanımı, mid sidechain kullanımı, müzik prodüksiyonu hakkında ipuçları, vokal mix yapımı, vokal mix nedir, müzikte yenilik nasıl oluşturulur, compressor nedir, reverb eklentileri, müzikte ambiyans yaratmak, mix için önemli unsurlar, 808 üzerinde reverb kullanımı, mix için tüyolar, mix için plugin önerileri, mix aşamasında ses düzenlemesi, mix yapımına hazırlık, vokal temizliği nasıl yapılır, fl studio stok pluginler, stok pluginler ile mix nasıl yapılır, agresif saturasyon nedir, mix aşamasına nasıl başlanır