Prodüksiyon dünyasında git gide büyük şeyler olmaya devam ediyor. Çoğu prodüktör, şaşırtıcı ve kendine özgü şarkılar yapabiliyorlar. Çünkü onlara gerçekten yardımcı olabilecek bir çok kaynak ile birlikte çalışıyorlar.
Ama halen EDM bloglarının, fanlarının ve Youtube kanallarının dikkatini çekmek için mücadele içerisindedirler. Bunun nedeni, müziklerinin kötü yazılmış olması veya ‘orijinal olmaması’ değildir. Aslında bunun temel nedeni, mix’lerinin, müzik endüstrisinin standartlarına uygun olmamasıdır.
Kafanız karışabilir ancak şunu da söylemek istiyoruz;
‘Mix yapmak, müzik prodüksiyonunda kolay gibi görünen ancak bir o kadar da üstesinden gelinmesi en zor unsurlarından biridir.’
Şimdi, hazırladığımız yazının 6 basit unsuruna geçelim;
1. Az ve Öz
‘Ne kadar çok layer ve FX eklersem, parçanın vereceği ses daha iyi olacaktır.’ diyerek prodüksiyon ile ilgilenen birçok kişi, kendisini kandıracaktır ama ne yazık ki, durum hiç de öyle değildir.
Örnek olarak şunu verebiliriz; bir yılbaşı ağacınızın olduğunu ve onu yılbaşı için süsleyeceğinizi düşünün. Abartı şekilde süslemek mi yoksa normal şekilde süsleyip ağacın gövdesinin görünmesi mi daha iyi olacaktır ?
Tıpkı bu örnekteki gibi, fazla ve dikkat edilmeyen bir çalışma yerine, düzgün ve sade bir çalışmaya odaklanın.
Örneğin Deadmau5’ın parçalarını düşünebilirsiniz. Şarkıları incelendiğinde, 3 veya 4 gibi az sayıda öğe kullandığını görebiliriz. Ancak onların her biri, mix’te mükemmel sonuçlar elde etmesine olanak sağlamıştır.
Konu Deadmau5’den açılmışken, ‘Strobe’ şarkısının basit ama bir o kadar da oldukça etkili bir parça olduğunu görebiliriz.
Bu yazdığımız bilgiler, kendinizi 3-4 unsurla sınırlayacağınız anlamına gelmez. Müzikte istisnalar tabii ki olacaktır. Burada dikkat edilmesi gereken püf nokta; mümkün olduğunca çalışmalarınızda az öğeye odaklanmak ve bu öğelerin kulağa mükemmel bir şekilde gelmesini sağlamaktır.
2. Çakışan Frekansların Olmadığına Emin Olun
Her bir ses, frekans spektrumunun belirli bir bölümünü kaplamaktadır. İki veya daha fazla ses, aynı frekans aralığı ile çakışıyorsa (örneğin, kadın vokaller, yığılmış akorlar vs.), bu sesler birbirini maskeleyecek ve mix’te öne çıkamayacaklardır. Bu durumda akorlar, vokalleri maskeleyebilir. Görüldüğü üzere, burada da ilk madddeyi uygulayabiliriz.
PRO TİP: Tall, Deep ve Wide terimlerini, uygulayacağınız mix’inizde düşünebilirsiniz.
• Tall: Düşükten yükseğe frekans aralığıdır. Genel olarak kabul edilen standart duyulabilir frekans aralığı, 20 ile 20.000 Hz’dir.
• Deep: Reverb ve delay, şarkılarınızdaki bireysel öğelere, bazı benzersiz özellikler eklemek için harika efektlerdir. Buradaki sorun ise; çoğu prodüktörün, bu efektleri aşırı kullanması ve bundan dolayı kendi yaptığı mix’i öldürmesidir.
‘Reverb ve delay’ın fazla kullanılmamasına özen gösterilmelidir.’
• Wide: Stereo’nun soldan sağa görüntülenmesidir. Tüm seslerin yerleştirilebileceği bir ‘sphere’ hayal edin ve buna göre mix’leyin.
‘Sphere’ deki her öğenin kendi alanı, konumu ve tonu olduğundan emin olun ve çakışma veya maskelemenin olup olmadığına dikkat edin.
3. Birçok Sistemde Mix’i Kontrol Edin
Yaptığınız mix’i arabanızda dinlemeye karar verdiniz ancak ses, kulağınıza berbat bir şekilde geldi. Peki neden ? Merak etmeyin, her prodüktör bunu defalarca yaşamıştır. :)
İlk önce bir prodüktör olarak, hayranlarınızın neredeyse hiçbirinin, müziğinizi aynı hoparlör setinden dinlemeyeceğini bilmeniz gerekir. Yaptığınız şarkıları dizüstü bilgisayarlarda, araba hoparlörlerinde hatta bazı büyük konser monitörlerinde dinliyor olabilirler. Bu, yaptığınız mix’i, bunun gibi farklı sistemlerde de kontrol etmeniz gerektiği anlamına gelir.
Şarkılarınızı mümkün olduğunca farklı sistemlerde dinlemenizi öneririz.
Ayrıca, tüm sistemlerde en iyi sese sahip mix’i elde etmek için, parçanıza benzer stilde olan diğer profesyonel olarak mix’lenmiş parçalara da bakabilirsiniz. Tabi sonra, uğraştığınız parçaya geri dönün ve yanlış olan öğeleri tek tek düzeltin.
İPUCU: Müziğiniz çalarken yanınızda başka kişilerin olması, kendi yapmış olduğunuz müziğe farklı bir bakış açısıyla bakmanıza neden olacaktır. Diğer insanlar sizin müziğinizi dinlerken orada olursanız, kusurlarınızın veya dikkat etmediğiniz diğer sorunların farkına varabilirsiniz.
4. Daha Fazla! Daha Fazla! Daha Fazla!
Daha yüksek ve daha temiz ses elde etmek, çoğu prodüktörün kafasında bulunmaktadır. Bu durum maalesef gerçekte, şarkılarınızın sesini daha kötü ve daha gürültülü hale getirecektir.
Öne çıkarmak istediğiniz frekansları yükseltmek yerine, gerekli olmayan frekansları kesmeyi deneyin. Bu, arttırmak istediğiniz frekansları, arttırmanın zarar verici etkisi olmadan ortaya çıkmasını sağlar. Bu teknik, aynı zamanda mix’inize daha fazla çalışma alanı yaratacak ve şarkınızdaki diğer ögelerin daha fazla öne çıkmasını sağlayacaktır.
İstisna olarak; davul sample’ı oluştururken, frekanslarını arttırmak isteyebilirsiniz. Örneğin; trampet sample’ını ‘pop’ için hazırlarken, 200-250 Hz. civarında arttırmak isteyebilirsiniz.
5. Mix Yaparken Diğer Profesyonel Parçalardan Referans Alın
Mix’inizi modellemek istediğiniz birkaç parça indirin. Bu parçaları projenize ekleyin ve mix’inizin nasıl ilerlediğini görmek için sürekli olarak onları referans alın. Bu, mix işleminiz sırasında sahip olabileceğiniz en iyi kaynaklardan birisidir.
Aramızda kalsın; çoğu üst düzey prodüktör, aslında bu küçük, gizli numarayı kullanmaktadır. Sınava girerken yanınızda kopya kağıdınızın olması gibi düşünebiliriz. :)
Modellediğiniz bir parçanın nasıl daha iyi bas veya daha yüksek bir trampet sesi olabileceğini sık sık duyarsınız. Her ne olursa olsun, kendi şarkınızın yanına koyduğunuzda ve benzer mix elde etmek için tam olarak ne üzerinde çalışmanız gerektiğini anladığınızda öne çıkacaktır.
DİKKAT ! : Mix’inizin farklı bir yöne doğru gittiğini düşündüğünüz an, bu tekniğe kendinizi fazla kaptırmayın. İşte o zaman, yaratıcılığınızın devreye gireceği andır ve bunu kaçırmak istemezsiniz. Yani, doğaçlama yapın.
Ayrıca kullanabileceğiniz bir diğer araç, farklı parçaların EQ eğrilerinin arttırılması için kullanılan ‘IZotope Ozone 7’ uygulamasının ‘Matching EQ’ seçeneğidir. Bu genellikle, ekolayzırda ustalaşmak için kullanılır ancak çalışmak için de kullanılabilir.
Bu araç, en sevdiğiniz parçaların frekans spektrumlarını çalışmak veya karşılaştırmak amacıyla ekran görüntüsü almak için de kullanılabilir.
6. Return/Sends Olan Yerlere Efektler Koyun
Her parçaya, ayrı bir reverb veya delay koymak yerine, ‘space’ efektlerinizi ‘Return’ veya ‘Sends’ e koymayı deneyin.
Bunun, aşağıdakiler’de dahil olmak üzere, birçok faydası bulunmaktadır:
• Orijinal ses sinyaliniz olduğu gibi kalır. Böylece mix’e zarar veren daha az ‘gürültü’ olacaktır.
• Reverb ve delay, seslerinizin çoğunda aynı şekilde duyulacaktır. Böylece hepsini aynı Return’de uyguladığınız için öğeleriniz, birbirleriyle daha senkronize ses çıkaracaklardır.
• Daha temiz bir sinyal için reverb’te EQ/Compress yapabilirsiniz. Düşük frekansları reverb’te bırakmanın anlamı yoktur. Çünkü bunlar, kick ve alt bas sesleri ile çatışacaklar. Ayrıca reverb sinyalini ‘compress’ yapmak, mix’e daha iyi oturmasını sağlar.
• Reverb’te büyük ölçüde temizleyecek özel bir ‘sidechain’ kullanabilirsiniz.
Bu ipuçları ile birlikte yapılan hatalar, en aza indirgenecek ve böylece, mix bölümüne daha verimli vakit ayırabileceksiniz. Haftaya yazacağım yeni ve güncel bilgiler ile sizlerin bilgi dağarcığını daha da pekiştirecek ve gelişmenize olanak sağlayacağım.
Furkan Köksal
Mix için ipuçları, mixte basit ipuçları, mixin önemi nedir, mixte çalışma düzeni oluşturma, mixte stüdyo düzeni, mixte layer oluşturma, mixte fx kullanımı, mixte layer ekleme, mixte fx ekleme, mixte düzgün çalışma, mixte az öğe kullanma, mixte tall nedir, mixte wide nedir, mixte deep ne anlama gelir, mixte maskeleme nedir, mixte sphere ne işe yarar, mixte sphere kullanımı, mixte güzel sese sahip olmak, mixte düzeltme nasıl yapılır, mix nasıl kontrol edilir, mixte daha yüksek ses nasıl sağlanır, mixte nasıl daha temiz ses alınır, mixte bateri sample oluşturma, mixte yüksek ses elde etme, mixte temiz ses elde etme, mixte referans alma, mixte referans alma nedir, mixte iyi bas elde etme, mixte doğaçlama, mixte izotope ozone 7 kullanımı, mixte return ve sends nedir, mixte return ve sends nasıl kullanılır, mixte reverb ve delay