Compressor, hemen hemen her mix üzerinde kullanılan olmazsa olmaz denilebilecek bir işlemcidir. Compressorler sesin dinamiğini stabil tutmak gibi bir çok işlemde kullanılır. Bu sayede inişli çıkışlı olan vokal kaydınızı birbirine yapıştırarak doğru duyuma ulaştırır.
FL Studio'nun stok plugini olan Fruity Compressor üzerinden compressor'ün parametrelerini inceleyelim;
1- Treshold
Kısaca tanımlayacak olursak compressor'e gönderdiğiniz sesin kısılmaya başlamasını istediğiniz bölüm olarak adlandırabiliriz.
Elimizdeki işlemcide treshold aralığı 0 ila 60 db aralığındadır.
Treshold'u seçtiğiniz desibel aralığına getirdiğinizde, ses bu aralığı aştığında compressor devreye girip sesi azaltmaya başlayacaktır.
2- Ratio
Treshold'dan geçirilen sinyalin hangi oranda azalacağını belirler. Eğer bu ayarı en son düzeye çekerseniz üzerindeki her şeyi kesme işlemi yapmış olursunuz.
Ratio'nun mantığını kavramanız için küçük bir örnek verelim.
Örneğin bir ses sinyalini compressorünüze gönderdiniz ve treshold'u -20 bandına getirdiniz.
Hemen ardından sinyal ratioya iletilecektir. Ratio üzerinde 3.1 düzeyinde bir ayar yaptığınızı varsayalım.
Bu demek oluyor ki, belirtilen düzeyin 3 db üzerine çıktığı an bir db kıs. Ratio böylelikle görevini yapmaya başlar.
3- Attack
Compression işleminin başlama süresidir ve milisaniye cinsinden gösterilir. Attack süresi arttıkça compressörün devreye girme süresi gecikir.
4- Release
Compression işleminin bitme süresidir ve attackta olduğu gibi milisaniye cinsinden gösterilir. Release süresi arttıkça compressörün devreden çıkma süresi gecikir.
5- Gain
Compression işlemi yapıldıktan sonra duyulan ses seviyesinin düzeyini arttırıp azaltmanıza yarar.
Compressor'ün parametrelerini incelediğimize göre size vocal mix esnasında uygulayabilmeniz için bir kaç tüyo vereceğim.
A- Sıkıştırılmış Adlibler İçin Compression İşlemi
Genelde autotune, distortion ve reverb ile birlikte adlib ve back vokallerimde kullandığım basit bir teknikten bahsederek başlayacağım.
Vokalinizi dipten ve sıkıştırılmış bir biçimde duymanıza sağlayacak bu işlem için adım adım compressor üzerinden şunları yapabilirsiniz;
İlk olarak eq ile kulağınıza fazla gelen bass ve tiz frekansları temizleyin.
Hemen ardından kullanmak istediğiniz efektleri duyumunuza göre ayarlayın.
Son olarak compressorünüz üzerinden duyumunuza göre tresholdu en yüksekten başlayıp en düşüğe doğru çekin. Benim ortalama olarak bu işlemde kullandığım aralık -35 ila -45 db aralığıdır. Bunu referans alarak işleminizi yapabilirsiniz.
Sonrasında ratio'yu yavaş yavaş dinleyerek arttırın. Şimdiden o sıkışmışlık hissiyatını almaya başlayacaksınız :)
Ardından attack seviyesini düşürüp release seviyesini yükseltin. Son olarak istediğiniz etki oranında ana vokalinizi kapatmayacak şekilde gain verip bir nebze merkezde tutun.
Bu teknik adlib'inizi ham kullanımınızda da işinize yarayacaktır. Ancak belli başlı efektif oyunlarla (yaptığınız türe göre değişir) daha canlı bir vibe elde edebilirsiniz.
B- Ana vokal'de Çift Compressor Kullanın
Ana vokalinizin ana mix aşamasında çift compressor kullanmak, sisteminize göre size biraz zorluk çektirebilir. Ancak bu işlem gereksiz efekt kalabalığının önüne geçip vokalinizi merkezde tutmanızda fayda sağlayacaktır.
Bu tekniği uygularken biraz stok pluginlerin dışına çıkıp size Soft Tube'un Fet Compressor'ünden ve FF Pro C2'den bahsedeceğim.
Fet Compressor kullanım kolaylığı ve arayüz rahatlığından ötürü sevdiğim bir compressor'dür. Elinizde bulunan vokal kaydı imkanlarınız doğrultusunda anlaşılır bir yapıya sahip olduğu sürece Fet Compressor yüksek gain kullanarak aldığınız kayıtları birbirine rahatlıkla yapıştıracak ve stabil bir duyuma ulaştıracaktır.
İlk olarak çoğu zaman olduğu gibi eq ile vokalinizi temizledikten sonra Fet Compressor'ü uygulayabilirsiniz. Bu uygulama sayesinde ana vokalinizin dinamiğini bozmayacak şekilde ana vokalinizi traşlayıp kullanacağınız efektler için bir alan oluşturmuş olursunuz.
Fet Compressor uygulama esnasında gain oldukça düşecektir. Ancak ikinci compressor devreye gireceği için Fet Compressor üzerinden gaini düşük oranda arttırmanızı öneririm.
Yüksek oranda bir gain artışı söz konusu olduğunda yapacağınız işlemin bir hayli dışına çıkıp vokalinizde önü kesilemez patlamalar oluşabilir.
Fet Compressor'ü uygulayıp mixinize devam ettiniz...
Burada devreye genelde son olarak kullandığım Pro C2 devreye giriyor.
Eklediğimiz ikinci ve son compressor vokali traşlamaktan ziyade dinamik bir ölçüde merkeze taşımayı hedefleyerek kullanılır. Treshold'u -20 -25 db bandında, ratio'yu 2.3 ila 3.0 db bandında kullanırsanız vokaliniz merkezde kalacaktır. Attack ve release seviyelerinizide belirledikten sonra altyapınızın yoğunluğuna göre Pro C2 üzerinden gain'i arttırabilirsiniz..
C- MultiBand Compressor İle Dolgun Bir Duyum Elde Edin
Bu işlem sayesinde ana vokalinizin mid frekanslarına düşük ölçüde reverb verip güçlendirebileceksiniz.
İlk olarak ana vokalinizin bulunduğu mixer kanalı üzerinde bir patcher açın. Ardından patcher içerisine bir adet multiband compressor ekleyip 1500-2600 Hz arasını seçin. Böylelikle bass frekansları kapatmış mid ve high mid aralığını gövdeye çıkartmış olursunuz. Ardından duyumunuza göre compressleyin.
Sonrasında bir adet reverb ekleyip giriş sesini kısın, çıkış sesini %100'e getirin. Reverb'ünüzü monoya çevirin ve duyumunuza göre tatlandırın. Bu şekilde dinleyerek vermek istediğiniz ambiyansı oluşturun ve reverb'ünüzün seviyesini belirleyin.
Hemen ardından bir multiband compressor daha açın ve bırakın.
Sadece vokalinizin istediğiniz frekanslarında reverb'ü ön plana çıkartmış olacaksınız. Genel reverb'ünüzden önce kullanmanız doğru olacaktır. Böylelikle oluşabilecek karmaşanın önüne geçersiniz..
Geçmişten Günümüze Compressor'ler Hakkında Küçük Bir Anlatım
Compressor'ü vokal üzerinde çeşitli alanlarda kullanabilirsiniz. Kullandığım teknikler arasından üç tanesini sizlere aktardım.
Yapacağınız compressleme işlemi ve kullanacağınız compressor tipi projelerinize göre değişkenlik gösterecektir. Ancak piyasa üzerinde en sık rastladığım compressörler VCA, FET, ve TUBE Compressorlerdir. Bu compressorleri ben de dahil olmak üzere bir çok ses mühendisi aktif olarak kullanmaktadır.
Müzik prodüksiyonu üzerine teknoloji bu denli gelişmeden evvel analog ortamda prodüksiyon işlemleri gerçekleştirilmekteydi.
Bu esnada kullanılan işlemcilerden en önemlilerinden olan compressorler'de o zamanlar sanal ortamdan ziyade elle tutulabilir bir yapıdalardı. Aklınızda eminim ki bir şeyler canlanmıştır.
Kimimiz analog bir ortamda mix yapmak için her şeyini verecekken kimimize analog işlemciler karmaşık ve itici geliyor. Teknolojinin gelişmesi ile birlikte işimiz geçmişten günümüze bakılacak olursa epey bir kolaylaşmış durumda.
Bu durumun artıları sektörün ilerlemesini her ne kadar sağlasada o analog ortama ulaşımın çoğu sanatçı için zorlaşması yürekleri burkmuyor değil..
Bu haftaki yazımda sizlere vokal üzerinde compressor kullanımına dair küçük tüyolar verdim. Sunmuş olduğum teknikleri yer yer kullanıp vokalinize renk katabilirsiniz.
Bir sonraki yazımdan haberdar olmak için EMA-LAB'i takipte kalmayı unutmayın, müzikle kalın...
Darky
Anahtar Kelimeler;
Compressor nedir, kompresör nasıl kullanılır, compressor niçin kullanılır, ana vokal mixinde kompresör kullanımı, adlib vokal mixinde compressor kullanımı, back vokal mixinde kompresör kullanımı, compressor tipleri, mixingde kompresör, mixingde compressor kullanımı, fet compressorler, tube compressorler, vca compressorler, kompresörde dinamik aralık, kompresörde treshold nedir, compressorde treshold nasıl kullanılır, kompresörde treshold niçin kullanılır, compressorde ratio nedir, kompresörde ratio nasıl kullanılır, compressorde ratio ne işe yarar, kompresörde attack nedir, compressorde attack nasıl kullanılır, kompresörde attack niçin kullanılır, compressorde release nedir, kompresörde release nasıl kullanılır, compressorde release niçin kullanılır, kompresörde gain nedir, compressorde gain nasıl kullanılır, kompresörde gain niçin kullanılır, compressor yardımı ile vokal nasıl mixlenir, vokallere kompresör uygulanır mı